ผู้ที่อาบน้ำร้อนมาก่อนมักจะเข้าใจโลกได้ดีกว่าผู้ที่อ่อนเยาว์ต่อโลกเสมอ สำหรับเด็กหนุ่มในวัย 17 ปีอย่าง “เอลิโอ” ตัวละครเอกจากภาพยนตร์รางวัลออสการ์และลูกโลกทองคำ ในปี 2018 อย่าง “Call Me by Your Name” ก็เช่นกัน ใน‘วัน’และ‘วัย’ที่เขาได้รู้จักกับความรัก พ่อและแม่ของเขามีบทบาทสำคัญอย่างไรบ้างในการอยู่เคียงข้างลูกชาย วันนี้เราก็มีวาทะและคำคมดี ๆ จากพ่อและแม่ของ “เอลิโอ” ในภาพยนตร์น้ำดีอย่าง “Call Me by Your Name” มาฝากกันครับ
Is it better to speak or to die?
พูดหรือตาย อะไรดีกว่ากันงั้นหรือ?
– หนัง Call Me By Your Name (2007)
เริ่มที่ฝ่ายแม่ของเอลิโอก่อนเลย เมื่อเธอระแคะระคายว่าลูกชายของเธอกำลังจะมีความรักหนักอึ้งในอก แต่ไม่กล้าเอื้อนเอ่ย เธอจึงได้พยายาม ‘สอน’ และ ‘ปลุกความกล้า’ ในตัวลูกชายของเธอผ่านนิทานเรื่องหนึ่งที่พูดถึงอัศวินหนุ่มผู้ตกหลุมรักเจ้าหญิงจนหมดหัวใจ โดยที่อัศวินหนุ่มก็หาทราบไม่ว่าเจ้าหญิงก็กำลังตกหลุมรักเขาอยู่เช่นกัน แต่ด้วยศักดิ์อันสูงกว่าเธอจึงไม่อาจจะแสดงความรู้สึกใด ๆ ออกมาได้ จนเมื่อพลังแห่งรักคอยเร่งเร้า ในวันหนึ่งอัศวินหนุ่มก็ทนฝืนความรู้สึกของตนเองไม่ไหว ในที่สุดเขาจึงได้รวบรวมความกล้าและตัดสินใจถามเจ้าหญิงออกไปว่า “Is it better to speak or to die?”
ประโยคดังกล่าวเป็นการใช้คำถามเชิงวาทศิลป์ที่ลึกซึ้งและแยบยลมากของ ‘มนุษย์แม่’ ที่ต้องการจะปลุกความกล้าให้ลูกชายของตนผ่านทาง ‘นิทาน’ เพราะประโยคที่สามารถแปลตรงตัวได้ว่า “พูดหรือตาย อะไรดีกว่ากันงั้นหรือ?” จากนิทานของแม่นั้น แท้ที่จริงแล้วก็คือการบอกให้ลูกชายไปสารภาพรักกับใครคนนั้น ดีกว่าจะทนเก็บเอาไว้จนอกแตกตายนั่นเอง หรือต่อให้ไม่ตาย การเก็บคำว่า “รัก” เอาโดยไม่ได้เอื้อยเอ่ยก็เหมือนกับตายทั้งเป็นไปแล้ว ถ้าพูดเปรียบเทียบในแบบฉบับของสำนวนไทย ก็คงจะประมาณ “อกหักดีกว่ารักไม่เป็น” นั่นเอง เพราะการพูดสารภาพรักออกไป ก็ยังอาจมีสิทธิ์สมหวัง (อาจมีชีวิตรอด) แต่การไม่พูดอะไรออกไปเสียเลย ผลลัพธ์ก็คือต้องตรอมใจตายด้วยความทุกข์ทรมานสถานเดียว
“If there is pain, nurse it, and if there is a flame, don’t snuff it out, don’t be brutal with it. Withdrawal can be a terrible thing when it keeps us awake at night, and watching others forget us sooner than we’d want to be forgotten is no better. We rip out so much of ourselves to be cured of things faster than we should that we go bankrupt by the age of thirty and have less to offer each time we start with someone new. But to feel nothing so as not to feel anything – what a waste!”
“ถ้ามีลูกมีบาดแผล จงถนอมดูแลมัน ถ้าลูกมีเปลวเพลิงในใจ จงอย่าได้พยายามดับมัน ลูกอาจจะอยากให้ผู้คนลืมเรื่องของลูกให้เร็วที่สุด แต่พอเห็นคนอื่นลืมเรื่องของเราได้เร็วกว่าที่เราอยากลืม มันก็ทำให้เรารู้สึกว่าความรักของลูกนั้นไร้ค่า ลูกอย่าได้พยายามเร่งแก้ปัญหาเหล่านี้ เพราะมันเป็นการทำให้ตัวเองอยู่ในกรอบเกณฑ์ที่สังคมกำหนดไว้ แล้วลูกก็จะไม่เหลือความรักมากพอที่จะให้ใคร พ่อไม่อยากให้ลูกเฉยเมยกับสิ่งที่อยู่ในใจ แต่การไม่รู้สึกอะไรเลยก็เป็นสิ่งที่สูญเปล่าเช่นกัน”
– หนัง Call Me By Your Name (2007)
นี่คือคำสอนของพ่อที่ใช้กล่าวเตือนสติลูกชาย ในวันที่ผู้เป็นพ่อรู้ว่าลูกชายของตนกำลังเสียใจจากความรักที่ไม่สมหวัง เมื่อใครคนนั้นของลูกชายกำลังจะเข้าพิธีวิวาห์กับใครอีกคน
คำสอนที่ยกมานี้แสดงถึงการปลงตกและเข้าใจโลกได้เป็นอย่างดีทีเดียวของผู้เป็นพ่อ เพราะเป็นการสอนลูกชายให้เข้าใจในความรัก พร้อมทั้งแนะวิธีปฏิบัติตนต่อไปหลังจากนั้นด้วย‘ความเป็นกลาง’ให้มากที่สุด นั่นก็คือให้อยู่กับตัวเองให้ได้
“…ถ้าลูกมีเปลวเพลิงในใจ จงอย่าได้พยายามดับมัน…” ในที่นี้ เป็นการสอนเชิงเปรียบเทียบ หมายถึงอะไรที่ลืมมันไม่ได้ ก็ไม่ต้องพยายามลืมมัน เพราะเรื่องบางเรื่องนั้นถ้าเราสามารถลืมมันอย่างง่ายดาย เรื่องราวเหล่านั้นย่อมเป็นเรื่องที่ไม่มีค่ามากพอ ซึ่งเรื่องที่ว่านั้นย่อมไม่ควรจะเป็นเรื่องของ “ความรัก” เพราะความรักของทุกคนเป็นสิ่งที่มีคุณค่าเสมอ
พร้อมกันนั้นผู้เป็นพ่อยังได้สอนลูกชายอีกว่าถึงแม้ว่าความรักในครั้งนี้จะลงเอยด้วยความไม่สมหวัง แต่ก็ใช่ว่าครั้งต่อ ๆ ไปจะต้องลงเอยแบบเดียวกันนี้ ซึ่งโดยสรุปแล้วถือว่าเป็นคำสอนที่เป็นกลางมาก คือสอนให้มองโลกตามความเป็นจริง ไม่ขาว-ไม่ดำ ไม่บวก-ไม่ลบ โดยให้จดจำเรื่องในอดีตไว้เป็นประสบการณ์เป็นบทเรียน จงอยู่กับความจริงในปัจจุบันให้ได้ และก็อย่าหวาดกลัวที่จะสร้างความหวังในอนาคต เรียกได้ว่าเป็นคำสอนที่ครอบคลุมมิติแห่งห้วงเวลาในการใช้ชีวิตเป็นอย่างยิ่ง
เป็นอย่างไรกันบ้างครับ สำหรับคำคมจากตัวละคร “มนุษย์พ่อ” และ “มนุษย์แม่” ในภาพยนตร์เรื่อง “Call Me by Your Name” หวังว่าคงจะสร้างแรงบันดาลใจได้ไม่มากก็น้อยนะครับ ทั้งคนที่กำลังรู้สึกว่าตนเองตกหลุมรักใครสักคนแต่ไม่กล้าบอก … และคนที่บอกไปแล้วแต่ไม่สมหวังในรัก
เรื่องโดย : ก.ไกรศิรกานท์
